health4you ...φροντίζουμε για την υγεία σας!

Θεωρείται ότι οι ασθενείς που έχουν μεταβολικό σύνδρομο βρίσκονται σε μια προφλεγμονώδη και προθρομβωτική κατάσταση, έχουν αυξημένο κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειακή νόσο και συνολικά αυξημένη θνητότητα. Σε πρόσφατες μελέτες, το μεταβολικό σύνδρομο έχει συσχετιστεί και με την εκδήλωση κακοηθειών, όπως ο καρκίνος του ενδομητρίου και του μαστού σε μετεμμηνοαπαυσιακές γυναίκες. Χαρακτηρίζεται από ένα σύμπλεγμα μεταβολικών διαταραχών, όπως παχυσαρκία κεντρικού τύπου (κοιλιακή παχυσαρκία), δυσλιπιδαιμία, υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη, που έχουν ως κοινό παθολογικό παρανομαστή την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, η οποία συνδέεται με την παχυσαρκία.

Κατά καιρούς έχουν υπερισχύσει αρκετές διαφορετικές απόψεις σχετικά με το κατά πόσο πρόκειται για σύνδρομο ή για μια συνύπαρξη ανεξάρτητων μεταξύ τους φαινοτύπων. Παρά  τις διαφωνίες φαίνεται τελικά ότι ο όρος μεταβολικό σύνδρομο είναι κοινώς αποδεκτός προκειμένου να ορίσει την κατάσταση εκείνη στην οποία συνυπάρχουν πολλοί μεταβολικοί παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο και σακχαρώδη διαβήτη.

Σύμφωνα με τον ορισμό κατά  NCEP/ ATP III 2001  (National Cholesterol Education Program Expert Panel-Adult Treatment Panel III) ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο όταν έχει τουλάχιστον 3 από τα ακόλουθα 5 κριτήρια:

1. Κοιλιακή παχυσαρκία: περίμετρος μέσης >102εκ. για τους άντρες και >88εκ. για τις γυναίκες.
2. Αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος: ≥150 mg/dl.
3. Χαμηλή HDL χοληστερόλη αίματος: <40 mg/dl για τους άντρες και <50 mg/dl για τις γυναίκες.
4. Υψηλή αρτηριακή πίεση: ≥130/85mmHg.
5. Υψηλή γλυκόζη νηστείας: >110 mg/dl.

Νέος ορισμός

Η βασική διαφοροποίηση του νέου ορισμού έγκειται στον προσδιορισμό των ορίων της περιμέτρου μέσης,  βάσει φυλετικών και εθνικών διαφορών. Σύμφωνα λοιπόν με το νέο ορισμό, ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο όταν φέρει τα 3 από τα 5 ακόλουθα κριτήρια, χωρίς κανένα από αυτά να λειτουργεί ως προαπαιτούμενο:

1. Αυξημένη περίμετρος μέσης, βάσει των ορίων που έχουν καθοριστεί για την φυλή στην οποία ανήκει το άτομο (Καυκάσιος, Ασιάτης κλπ)
2. Αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος: >150 mg/dl (1.7 mmol/L) ή λήψη φαρμάκου για τα αυξημένα τριγλυκερίδια.
3. Χαμηλή HDL χοληστερόλη αίματος: <40 mg/dl (1 mmol/L) για τους άντρες και <50 mg/dl (1.3 mmol/L)για τις γυναίκες ή λήψη φαρμάκου για την χαμηλή HDL.
4. Aυξημένη αρτηριακή πίεση: Συστολική ΑΠ≥130 mmHg και/ή Διαστολική ≥85mmHg ή λήψη φαρμάκου σε άτομο με διαγνωσμένη αρτηριακή υπέρταση.
5. Αυξημένη γλυκόζη νηστείας: ≥100 mg/dl ή λήψη φαρμάκου για αυξημένη γλυκόζη.

Επιπτώσεις ανάλογα με το φύλο

Η επίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου αυξάνεται παγκοσμίως, φαινόμενο που αποδίδεται στην αύξηση της παχυσαρκίας, του καθιστικού τρόπου ζωής , της πρόσληψης αυξημένων θερμίδων ιδιαίτερα κορεσμένων ζωικών λιπαρών, στην μείωση σωματικής δραστηριότητας και στο κάπνισμα. Εκδηλώνεται συχνότερα στους άντρες σε σχέση με τις γυναίκες στην ηλικία 20-40 ετών. Μελέτες έχουν δείξει ότι μετά την εμμηνόπαυση όμως, η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται συχνότερα στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες.  Επομένως, εκτός από την ηλικία που αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα για την εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου και στα δύο φύλα, στις γυναίκες υπεισέρχεται και η εμμηνόπαυση ως επιπρόσθετος παράγων κινδύνου.  Τελευταία, έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον συγκεντρώνεται γύρω από τη μελέτη γενετικών πολυμορφισμών και γενετικών παραγόντων που μέχρι τώρα έχουν συσχετιστεί με υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη, ως προς τη συμβολή τους στην εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου.

Άτομα με μεταβολικό σύνδρομο διατρέχουνε κίνδυνο, όπως προαναφέραμε, εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη αλλά και από άλλες σοβαρές παθήσεις, όπως συγκέντρωση λίπους στο συκώτι (μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος), σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες, υπνική άπνοια (αναπνευστική δυσχέρεια κατά τη διάρκεια του ύπνου), εκδήλωση κακοηθειών  και νεφρικής δυσλειτουργίας.

Τρόποι αντιμετώπισης του κινδύνου

1.Απώλεια περιττού σωματικού βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας.
Αυτό σημαίνει μειωμένη πρόσληψη θερμίδων αλλά και ποιοτική επιλογή φαγητού Καλό θα ήταν να μην καταναλώνουμε κορεσμένα ζωικά λιπαρά και να εμπλουτίσουμε τη διατροφή μας με λαχανικά, όσπρια και λιπαρά ψάρια, όπως ο γάβρος, ο σολωμός, η σαρδέλα. Να χρησιμοποιούμε περισσότερο ελαιόλαδο και να αποφεύγουμε την ζάχαρη και τα γλυκά. Μία μείωση της τάξεως του 5-7% του αρχικού βάρους θεωρείται πως μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις παραμέτρους του μεταβολικού συνδρόμου. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι εκείνος που ορίζει το βαθμό παχυσαρκίας (υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το βάρος μας σε κιλά προς το τετράγωνο του ύψους μας σε μέτρα (kg/m2). Είναι μία σύντομη εκτίμηση που μπορεί να μας δώσει μια πρώτη εικόνα αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη λιπομέτρηση.

2.Αποφυγή καπνίσματος
Για λόγους που δεν χρήζουν ιδιαίτερης επεξήγησης

3.Σωματική δραστηριότητα
Αν μπορείτε, δαπανήστε τουλάχιστον 30΄ /ημέρα για άσκηση. Αν η εύρεση χρόνου  και η διάθεση για άθληση δεν υπάρχουν, προσπαθήστε τουλάχιστον να βρείτε εναλλακτικούς τρόπους άσκησης, όπως να χρησιμοποιείτε τις σκάλες και όχι το ασανσέρ αλλά και να περπατάτε περισσότερο με κάθε αφορμή.

4.Μείωση άγχους
Έστω κι αν ακούγεται ακατόρθωτο, προσπαθήστε να ελέγχετε την ένταση της καθημερινότητας και να κοιμάστε τουλάχιστον 7-8 ώρες/ημέρα.

Με τους τρόπους αυτούς υπάρχει η δυνατότητα να προλάβουμε μια επικίνδυνη κατάσταση, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, μιας και ως γνωστόν «η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία»!