Μεντζελοπούλου Παρασκευή

Μεντζελοπούλου Παρασκευή - Ενδοκρινολόγος
Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο που συνεχώς επιδεινώνεται. Δυστυχώς η Ελλάδα κατέχει υψηλή θέση σε ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων παγκοσμίως. Το 37% των γυναικών στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες.

Φόρμα Εγγραφής
kontogiannis

Στις γυναίκες η παχυσαρκία επιδρά στη διαδικασία αναπαραγωγής με πολλαπλούς τρόπους, επηρεάζοντας: α) την ωοθυλακιορρηξία και την αυτόματη σύλληψη, β) την αποτελεσματικότητα και την έκβαση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γ) την φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης και του τοκετού.

Όλες οι παχύσαρκες γυναίκες δεν έχουν υπογονιμότητα, αλλά έχουν τριπλάσια πιθανότητα να παρουσιάσουν προβλήματα στην αναπαραγωγή σε σχέση με τις γυναίκες φυσιολογικού βάρους και ο σχετικός κίνδυνος αυξάνεται για κάθε μονάδα αύξησης του Δείκτη Μάζας Σώματος ΔΜΣ (μονάδα μέτρησης παχυσαρκίας) πάνω από το φυσιολογικό (δηλαδή >25 kg/m2 )*.

Α. Ωοθυλακιορρηξία και αυτόματη σύλληψη . Επιδημιολογικές μελέτες υπολογίζουν πως περίπου 40% των υπέρβαρων και παχύσαρκων γυναικών έχουν ασταθή κύκλο. Το λίπος παίζει βασικό ρόλο στην έναρξη της εφηβείας και της περιόδου (critical fat hypothesis), αλλά όπως και το πολύ λίγο λίπος, έτσι και το πάρα πολύ μπορούν να προκαλέσουν ορμονικές διαταραχές.

Ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) και ιδίως η κεντρική παχυσαρκία σχετίζονται αναλογικά με αστάθεια της περιόδου και ορμονικές διαταραχές, δηλαδή όσο πιο πολύ ανεβαίνει το βάρος και το λίπος ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς, τόσο πιο έντονα είναι τα προβλήματα.

Ιδιαίτερα η παχυσαρκία κατά την παιδική και εφηβική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο για τέτοιες διαταραχές κατά την ενήλικο ζωή.

Η πιο συχνή αιτία υπογονιμότητας που σχετίζεται με την παχυσαρκία είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) που επηρεάζει περίπου το 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Το αυξημένο σωματικό βάρος δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διάγνωση του συνδρόμου αλλά ανευρίσκεται σε περίπου 40% των γυναικών με PCOS και επιβαρύνει σημαντικά τα συμπτώματα. Ένας παράγοντας που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτό είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη, λόγω του αυξημένου λίπους, που έχει σαν συνέπεια τα αυξημένα επίπεδα της ινσουλίνης (υπερινσουλιναιμία). Διαταραχές γονιμότητας όμως διαπιστώνονται και σε παχύσαρκες γυναίκες χωρίς πολυκυστικές ωοθήκες. Μεταξύ άλλων έχουν διαπιστωθεί διαταραχές στην λειτουργία της υπόφυσης και των ωοθηκών.

Όλες οι παχύσαρκες γυναίκες δεν έχουν πρόβλημα με την περίοδο τους, αλλά φαίνεται να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για διαταραχές της τακτικής ωοθυλακιορρηξίας και μειωμένη πιθανότητα αυτόματης σύλληψης στις γυναίκες με Δείκτη Μάζας Σώματος ΔΜΣ πάνω από 32 kg/m2.

Η ωοθυλακική λειτουργία και η συχνότητα σύλληψης βελτιώνεται μετά την απώλεια βάρους.

Β.Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και εξωσωματική γονιμοποίηση : Ο αυξημένος δείκτης μάζας σώματος (πάνω από το φυσιολογικό) σχετίζεται και με αυξημένα προβλήματα στην θεραπεία της υπογονιμότητας. Τα στοιχεία δείχνουν χαμηλή πιθανότητα εγκυμοσύνης για ΔΜΣ >30 kg/m2, χαμηλό αριθμό τοκετών μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση και αυξημένες αποβολές α’ τριμήνου, ιδιαίτερα σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες.

Γ. Κύηση και επιπλοκές : Ακόμα και αν υπάρξει εγκυμοσύνη και προχωρήσει, οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο πολλαπλών επιπλοκών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο κίνδυνος για διαβήτη κύησης, προεκλαμψία και ανάγκη για καισαρική τομή αυξάνει παράλληλα με τον δείκτη μάζας σώματος σε όλες της γυναίκες με ΔΜΣ >30 αλλά είναι πολύ μεγαλύτερος για γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ >40). Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν ακόμα αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση, για θρομβωτικά επεισόδια και για αποβολές. Η παχυσαρκία φαίνεται να σχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο για διαταραχές διάπλασης του εμβρύου, κυρίως της καρδιάς και του νευρικού συστήματος του μωρού και θάνατο του νεογνού. Ένα ακόμα ανησυχητικό φαινόμενο που όλο και πιο συχνά παρατηρείται σε έρευνες είναι ότι, τα μωρά που γεννιούνται από παχύσαρκες μαμάδες έχουν και τα ίδια αυξημένο κίνδυνο να κάνουν παχυσαρκία από την παιδική τους ηλικία.

Απώλεια βάρους και βελτίωση της γυναικείας γονιμότητας

Η αρνητική επίδραση της παχυσαρκίας στην γονιμότητα φαίνεται ακόμα περισσότερο με την βελτίωση της ωοθυλακιορρηξίας και τις αυξημένες πιθανότητες εγκυμοσύνης σε παχύσαρκες γυναίκες με ανωοθυλακιορρηξία και προβλήματα γονιμότητας, μετά την απώλεια βάρους.

Ακόμα και μικρή απώλεια βάρους (της τάξης του 5-7% του σωματικού βάρους) μπορεί να έχει σημαντικά ενδοκρινικά και μεταβολικά οφέλη. Η ωοθυλακική λειτουργία επανέρχεται στην πλειοψηφία γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες, αφού χάσουν 5-10% του ολικού τους βάρους, ενώ η πιθανότητα εγκυμοσύνης αυξάνεται κατά 30-40% μετά από ένα χρόνο.

Ο τρόπος απώλειας βάρους δεν φαίνεται να παίζει ρόλο. Χρειάζεται όμως συνδυασμός σωστής διατροφής ΚΑΙ άσκησης για να βελτιωθούν σημαντικά οι ορμονικές διαταραχές, να πέσουν τα επίπεδα της ινσουλίνης και για να διατηρηθούν τα αποτελέσματα. Συχνά , ιδίως σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες, μπορεί να χρησιμοποιήσουμε και φάρμακα που ελαττώνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης σε συνδυασμό με διατροφή και άσκηση.

Στις γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ >35), η χειρουργική θεραπεία έχει ιδιαίτερα πλεονεκτήματα καθώς οδηγεί σε μεγάλη απώλεια βάρους και βοηθά στην ομαλοποίηση του κύκλου και στην βελτίωση της γονιμότητας, αλλά και, ακόμα πιο σημαντικό, στην μείωση των επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ιδιαίτερα στις γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες η απώλεια βάρους είναι εξαιρετικά σημαντική και για την μείωση του κινδύνου για χρόνιες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση και η αυξημένη χοληστερίνη και των καρδιαγγειακών νοσημάτων που αυξάνονται σημαντικά ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση.

Το πρώτο βήμα αντιμετώπισης ενός προβλήματος είναι να το αναγνωρίσουμε. Και γνωρίζοντας τα σημαντικά προβλήματα υγείας που προκαλεί το περιττό βάρος, μπορούμε πιο αποτελεσματικά να το πολεμήσουμε.

* ο Δείκτης Μάζας Σώματος υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο το ύψους (σε μέτρα). Φυσιολογικός ΔΜΣ είναι 18-25.

Bookmark and Share

Κλείστε ραντεβού με την γιατρό!

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά!

userBanner201901

userBanner

userBanner

X
Οι ειδικοί απαντούν! Στείλε τη δική σου ερώτηση.

Experts